Комплексная работа

10 клас

1. З прапанаваных гукаў складзіце словы і запішыце іх арфаграфічны варыянт.

• [т], [к], [а], [і], [п’], [ч], [ы], [п], [ш]
• [н’], [а], [ц’], [п], [э], [г], [а]
• [j], [а], [р], [с], [з’], [т], [э]
• [л’], [і], [г], [р], [в], [а], [у], [н], [к’], [ц]

2. Запішыце словы, раскрыўшы дужкі і згрупаваўшы паводле напісання.

(Віцэ)канцлер, (мала)вядомы, (агульна)адукацыйны, (грос)майстар, (вярні)дуб, (ніжэй)падпісаны, (добра)арганізаваны, (бліц)турнір, (пладова)ягадны, (сарві)галава, (экс)чэмпіён, (гоф)маршал, (абсалютна)празрысты, (дып)кур’ер, (паўночна)беларускі, (беспрацэнтна)выйгрышны.

3. Запішыце па-беларуску.

4. Вызначце “чацвёртае лішняе” слова з пункту гледжання словаўтварэння ці марфемнай будовы слова. Свой адказ абгрунтуйце.
   • грыбнік, настаўнік, дворнік, мельнік;
   • пазмятаць, пазваць, пазразаць, пазносіць;
   • каласіцца, апранацца, мыцца, вучыцца;
   • нагаварыцца, наслухацца, насмяяцца, наглядзецца.

5. Запоўніце табліцу.

6. Як расшыфраваць складаныя словы (кампозіты)?

          Рацыя, мапед, касмабачанне, тол, эсмінец, Бенілюкс.

7. Укажыце від даданай часткі і сродак сувязі паміж часткамі сказа.

1) Якая птушка, такое і гняздзечка.

2) Юнак добра спраўляецца са сваімі абавязкамі, хоць работы – возам не павязеш.

3) Добра, што кончыўся дождж.

4) Лепей трошку зрабіць, чым багата нагаварыць.

5) Маладзец, Ігнат, што сказаў.

8. Адкажыце на пытанні.
9. У якой назве лічэбніка колькасць гукаў роўная колькасці лічбы?
10. Якім чынам словы камень, локаць, цьма, капа звязаны з лічэбнікамі?
11. Што абазначаюць словы жывеце, мыслеце, дабро, есць, людзі, глаголь, ферт, тверда? Ці маюць гэтыя словы адпаведнікі ў сучаснай мове?

9. Якія беларускія паэты выявілі сваё творчае крэда, погляды на прызначэнне паэта і паэзіі ў прыведзеных цытатах? Назавіце творы.

1) Я буду маліцца і сэрцам, і думамі,

Распетаю буду маліцца душой,

Каб чорныя долі з мяцеліцаў шумамі

Ўжо больш не шалелі над роднай зямлёй.

2) Трэба з сталі каваць, гартаваць гібкі верш,

Абрабіць яго трэба з цярпеннем.

3) Эх, скручу я дудку!

Такое зайграю,

Што ўсім будзе чутка

Ад краю да краю!

10. Пазнайце літаратурных герояў па прыведзеных цытатах. Назавіце аўтара і твор.

• “І па ўсіх гарадах разышлася слава пра яе мудрасць і добрыя здольнасці да навук, і красу цялесную, бо была яна прыгожая надта абліччам.”

• “Яе твар – цуд прыгажосці, постаць высокая, велічная; адзенне з дарагіх дыяментаў і перлаў, жыве ў палацы, якога ты ніколі не бачыў.”
• “Яе жаночая работа // І гэта вечная турбота // То каля печы, то на полі, // Сказаць, не зводзіцца ніколі. // Адно прыпыніш – там другое, // Глядзіш, як бачыш, набяжыць, // І ручак некалі злажыць – жыццё жаночае такое.”
• “Каб як узор гэту жанчыну слаўную перад вачыма мелі, у добрых справах і ў любові да айчыны не толькі жанчыны, але і мужчыны прыклад бралі і ўсялякай працы і скарбаў для паспалітага дабра і для айчыны не шкадавалі.”
• “Хараства такога ў свеце // не было, не будзе; // Аб ёй людзі гаварылі, // Як аб нейкім цудзе. // Як маліны, яе губкі, // А твар, як лілея, // Як дзве зоркі, яе вочы, // Гляне – свет яснее.”